چرا آب آوردن ریه در بیماران سرطانی رخ می‌دهد؟ دلایل، علائم و روش‌های درمان

آب آوردن ریه یا همان پلورال افیوژن، یکی از عوارض شایع و در عین حال پیچیده در بیماران سرطانی است که تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی آن‌ها دارد. این عارضه به تجمع غیرطبیعی مایع در فضای پلور (فضای بین ریه‌ها و دیواره قفسه سینه) گفته می‌شود و می‌تواند ناشی از عواملی همچون پیشرفت سرطان، متاستاز، یا حتی اثرات جانبی درمان باشد.

متاستاز سرطان به فضای پلور

متاستاز به معنی گسترش سلول‌های سرطانی از محل اولیه به قسمت‌های دیگر بدن است. برخی از سرطان‌ها مانند سرطان‌های ریه، پستان، تخمدان و معده بیشتر به پلور متاستاز می‌دهند. این سلول‌های سرطانی با تخریب بافت‌های پلور و افزایش نفوذپذیری رگ‌ها، باعث تجمع مایع در این فضا می‌شوند.

مسدود شدن عروق لنفاوی

سیستم لنفاوی مسئول تخلیه مایعات اضافی از بافت‌ها است. در بیماران سرطانی، تومورها یا گره‌های لنفاوی متاستاز یافته، ممکن است عروق لنفاوی را مسدود کنند و به تجمع مایع در فضای پلور منجر شوند.

التهاب و تولید فاکتورهای شیمیایی

تومورهای سرطانی، مواد التهابی مانند سیتوکین‌ها تولید می‌کنند که باعث افزایش نفوذپذیری دیواره رگ‌ها شده و مایعات را به فضای پلور منتقل می‌کنند.

هیپوآلبومینمی (کاهش آلبومین خون)

سرطان‌ها می‌توانند باعث کاهش سطح آلبومین در خون شوند. آلبومین یک پروتئین مهم برای حفظ تعادل مایعات در رگ‌ها است. کاهش سطح آلبومین موجب نشت مایعات از رگ‌ها به فضای پلور می‌شود.

عوارض درمان سرطان

شیمی‌درمانی: برخی داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند باعث آسیب به سلول‌های سالم پلور شوند و تجمع مایع را تسهیل کنند.
پرتودرمانی: پرتودرمانی در نزدیکی قفسه سینه ممکن است منجر به التهاب و در نتیجه آب آوردن ریه شود.

عفونت‌ها و ضعف سیستم ایمنی

ضعف سیستم ایمنی در بیماران سرطانی، آن‌ها را مستعد ابتلا به عفونت‌های ریه و پلور می‌کند که خود می‌تواند عامل تجمع مایع باشد.

بدخیم (Malignant Pleural Effusion)
پلورال افیوژن بدخیم زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی در مایع پلور وجود داشته باشند. این نوع معمولاً در سرطان‌های پیشرفته مشاهده می‌شود و به علت متاستاز تومور به فضای پلور ایجاد می‌شود.
ویژگی‌ها و اثرات: اغلب در سرطان‌هایی مانند سرطان ریه، پستان، تخمدان و لنفوم دیده می‌شود.
با تولید فاکتورهای التهابی و افزایش نفوذپذیری عروق، تولید مایع در پلور افزایش می‌یابد.
به دلیل انسداد عروق لنفاوی یا تحریک مستقیم پلور توسط سلول‌های سرطانی، بدن قادر به تخلیه مایع نیست.
این نوع افیوژن معمولاً نشان‌دهنده یک پیش‌آگهی ضعیف است، زیرا بیانگر گسترش گسترده سرطان در بدن می‌باشد.
مدیریت و درمان: درمان پلورال افیوژن بدخیم عمدتاً تسکینی است و شامل درناژ مایع، پلورودز یا استفاده از درمان‌های هدفمند برای کاهش تولید مایع می‌باشد.
غیربدخیم (Benign Pleural Effusion)
در پلورال افیوژن غیربدخیم، سلول‌های سرطانی در مایع پلور یافت نمی‌شوند. این نوع می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله التهاب، عفونت، یا عوارض درمان سرطان رخ دهد.
ویژگی‌ها و دلایل: ناشی از التهاب یا تحریک پلور به دلیل شرایطی مانند عفونت ریوی (مانند ذات‌الریه)، آمبولی ریه، یا روماتیسم مفصلی است.
در بیماران سرطانی، ممکن است عوارض جانبی ناشی از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی باعث این وضعیت شود.
ممکن است به دلیل هیپوآلبومینمی (کاهش سطح آلبومین خون) باشد که در آن فشار انکوتیک خون کاهش یافته و منجر به نشت مایع به فضای پلور می‌شود.
مدیریت و درمان: درمان بستگی به علت اصلی دارد؛ عفونت‌ها با آنتی‌بیوتیک‌ها و شرایط التهابی با داروهای ضدالتهاب درمان می‌شوند.
اگر مایع باعث تنگی نفس شود، درناژ پلورال ممکن است برای تسکین علائم لازم باشد.

درناژ مایع: یکی از رایج‌ترین روش‌ها، تخلیه مایع با استفاده از یک سوزن یا لوله مخصوص است. این کار به بهبود فوری علائمی مانند تنگی نفس کمک می‌کند.
پلورودز (Pleurodesis): این روش شامل تزریق مواد شیمیایی مانند تالک به فضای پلور است تا از تجمع دوباره مایع جلوگیری شود.
جراحی: در موارد شدید، جراحی برای قرار دادن شنت یا تخلیه دائمی مایع انجام می‌شود.
درمان سرطان:
شیمی‌درمانی برای کاهش اندازه تومور و کاهش تولید مایع.
درمان‌های هدفمند بسته به نوع سرطان، مانند استفاده از داروهای مهارکننده رشد سلول‌های سرطانی.
اکسیژن‌درمانی: برای بیمارانی که دچار تنگی نفس شدید هستند، استفاده از اکسیژن‌درمانی می‌تواند مفید باشد.

کنترل علائم اولیه: هرگونه تنگی نفس یا درد قفسه سینه باید به سرعت توسط پزشک بررسی شود.
پایش مداوم: برای بیماران سرطانی، انجام منظم تصویربرداری قفسه سینه و آزمایشات لازم به شناسایی سریع پلورال افیوژن کمک می‌کند.
تقویت تغذیه: مصرف پروتئین‌ها و مواد مغذی برای جلوگیری از هیپوآلبومینمی و تقویت سیستم ایمنی.
جلوگیری از عفونت‌ها: استفاده از واکسن‌های مناسب و رعایت بهداشت برای کاهش خطر عفونت‌های ریوی.

آب آوردن ریه pleural effusion در بیماران سرطانی یک عارضه پیچیده است که به دلایل مختلفی از جمله متاستاز سرطان، عوارض درمان یا اختلالات متابولیکی رخ می‌دهد. درمان زودهنگام و مدیریت صحیح می‌تواند تأثیر چشمگیری بر بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. همکاری بیمار، پزشک و تیم درمانی برای نظارت مستمر و انتخاب بهترین روش درمانی اهمیت بسیاری دارد.
مرکز روشنا در غرب تهران پیشرفته ترین مرکز غربالگری سرطان و تشخیص مشکلات ریوی است که خدماتی از جمله سی‌تی اسکن‌های دقیق برای بررسی وضعیت ریه‌ها و همچنین سونوگرافی فضای پلور ارائه می‌دهد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان نیاز به بررسی وضعیت ریه‌ها و غربالگری سرطان دارید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات تخصصی این مرکز بهره‌مند شوید. دریافت نوبت در روشنا بسیار ساده است:
• به‌صورت آنلاین با کلیک بر روی دکمه دریافت نوبت در همین سایت اقدام کنید.
• یا از طریق تماس تلفنی با شماره 02144203934 نوبت خود را رزرو کنید.
با انتخاب روشنا، گامی مطمئن در مسیر سلامت خود بردارید!