آیا بدون نمونه‌برداری هم می‌توان فیبروز ریوی را تشخیص داد؟

نمونه‌برداری (بیوپسی) تنها راه تشخیص این عارضه نیست. امروزه در بسیاری از موارد، پزشکان می‌توانند با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند سی‌تی‌اسکن با دقت بالا (HRCT)، شرح حال دقیق بیمار و معاینه بالینی به یک تشخیص قوی و معتبر برسند.
بیوپسی ریوی زمانی توصیه می‌شود که:
یافته‌های HRCT غیرقطعی یا نامشخص باشند.
احتمال وجود بیماری‌های مشابه با فیبروز ریوی وجود داشته باشد (مثل برخی بیماری‌های خودایمنی).
پزشک نیاز به تأیید پاتولوژیک برای نوع خاصی از بیماری بینابینی ریه داشته باشد.
در این موارد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد با روش‌هایی مثل بیوپسی از طریق برونکوسکوپی یا بیوپسی جراحی با دقت بیشتری به ماهیت بیماری پی ببرد. چنانچه پزشک انجام بیوپسی را ضروری بداند، می‌توانید برای انجام نمونه برداری ریه در محیطی ایمن و با تجهیزات پیشرفته، به مرکز تخصصی روشنا مراجعه کنید. این مرکز با بهره‌گیری از تیم مجرب و دستگاه‌های تصویربرداری دقیق، فرایند بیوپسی را با حداقل عوارض و بیشترین دقت انجام می‌دهد.

بیوپسی با برونکوسکوپی

از راه دهان یا بینی، با لوله باریک داخل نای و نایژه‌ها.
مناسب ضایعات مرکزی ریه.
کم‌تهاجمی، با بی‌حسی موضعی.

بیوپسی سوزنی از راه پوست (TTNB)

با هدایت CT یا سونوگرافی، سوزن از دیواره قفسه سینه وارد ریه می‌شود.
مناسب توده‌های حاشیه‌ای.
خطر پنوموتوراکس بیشتر.

بیوپسی ویدئوتوراکوسکوپی (VATS)

جراحی با دوربین از طریق برش کوچک در قفسه سینه.
نیاز به بی‌هوشی عمومی.
دقت بالا، نمونه بزرگ‌تر.

بیوپسی باز (Open Lung Biopsy)

جراحی کامل با برش بزرگ در قفسه سینه.
زمانی انجام می‌شود که روش‌های دیگر کافی نباشند.
پرخطرتر، نیاز به بستری بیشتر.

کرایوبیوپسی (Cryobiopsy)

با استفاده از سرما، بافت منجمد و جدا می‌شود.
نمونه بزرگ‌تر از برونکوسکوپی معمولی.
در برخی مراکز تخصصی انجام می‌شود.

تشخیص این عارضه یک فرآیند چندمرحله‌ای و دقیق است که معمولاً نیاز به ارزیابی‌های ترکیبی دارد. پزشکان برای اطمینان از نوع و شدت بیماری، از چندین ابزار و روش استفاده می‌کنند. در ادامه، رایج‌ترین روش‌های مورد استفاده را معرفی می‌کنیم:

بررسی علائم بالینی و شرح حال دقیق بیمار

اولین گام در تشخیص، گفت‌وگو با بیمار درباره علائم است.
سرفه خشک مداوم، تنگی نفس تدریجی، خستگی و کاهش وزن بی‌دلیل از نشانه‌های رایج هستند.
سابقه شغلی (مثل تماس با مواد شیمیایی یا گرد و غبار)، سابقه خانوادگی، مصرف داروها یا بیماری‌های خودایمنی نیز بررسی می‌شود.

معاینه فیزیکی ریه

پزشک با گوشی پزشکی، صداهای غیرطبیعی (مانند "کراکل" یا صدای خش‌خش در انتهای دم) را بررسی می‌کند.
گاهی علائم ثانویه مانند کبودی لب‌ها یا ضخیم شدن ناخن‌ها نیز دیده می‌شود.

تست‌های عملکرد ریه (PFTs)

این تست‌ها میزان ظرفیت و توانایی ریه‌ها برای دم و بازدم را اندازه‌گیری می‌کنند.
در بیماران مبتلا به این عارضه، معمولاً کاهش در حجم ریه (restrictive pattern) مشاهده می‌شود.

آزمایش‌های خون

برای بررسی علل احتمالی دیگر مانند بیماری‌های خودایمنی یا عفونت‌ها.
این آزمایش‌ها می‌توانند به رد سایر بیماری‌های بینابینی ریه کمک کنند.

اکوکاردیگرام (سونوگرافی قلب)

برای بررسی وجود فشار خون ریوی که در برخی بیماران با فیبروز ریوی دیده می‌شود.
این روش به ارزیابی عملکرد قلب و عروق ریوی کمک می‌کند.

تصویربرداری با سی تی اسکن

این روش یکی از دقیق‌ترین ابزارهای غیرتهاجمی برای بررسی بافت ریه و تشخیص فیبروز ریوی است. اگر قصد مراجعه برای انجام سی تی اسکن غرب تهران را دارید می‌توانید به مرکز تصویربرداری روشنا مراجعه کنید و از خدمات تصویربرداری باکیفیت این مرکز بهرمند شوید.

آمادگی قبل از انجام بیوپسی، نقش مهمی در کاهش خطرات، افزایش دقت تشخیص و تسهیل روند بهبودی دارد. نوع آمادگی بسته به محل بیوپسی و روش انجام آن (سوزنی، آندوسکوپیک، جراحی و...) کمی متفاوت است، اما اصول کلی زیر برای اکثر موارد کاربرد دارد:

با پزشک خود صحبت کنید

پیش از بیوپسی، حتماً با پزشک خود درباره موارد زیر صحبت کنید:
داروهای مصرفی (از جمله داروهای ضدانعقاد مثل آسپرین یا وارفارین)
سابقه آلرژی به دارو یا مواد بی‌حسی
بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون، مشکلات قلبی یا تنفسی
بارداری یا احتمال آن

داروهای خاص را طبق دستور قطع کنید

پزشک ممکن است از شما بخواهد برخی داروها را چند روز قبل از بیوپسی قطع کنید؛ به‌ویژه:
داروهای رقیق‌کننده خون
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

انجام آزمایش‌های اولیه

برای برخی انواع بیوپسی، انجام آزمایش‌هایی مانند:
آزمایش خون (بررسی انعقاد خون)
ECG یا عکس قفسه سینه (در بیوپسی ریه یا کبد)
الزامی است. نتایج این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا خطرات احتمالی را کاهش دهد.

ناشتا بودن در برخی موارد

اگر بیوپسی تحت بی‌هوشی کامل یا آرام‌بخشی انجام شود، باید 6 تا 8 ساعت قبل از عمل ناشتا باشید.
در مورد بیوپسی‌هایی که با بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند، معمولاً نیاز به ناشتایی نیست؛ اما باید طبق دستور پزشک عمل کنید.

لباس راحت بپوشید و همراه داشته باشید

در روز نمونه‌برداری لباس راحت و گشاد بپوشید.
بهتر است یک نفر همراهتان باشد تا پس از پایان بیوپسی شما را تا منزل همراهی کند، مخصوصاً اگر آرام‌بخشی یا بی‌هوشی دریافت کرده‌اید.

آمادگی ذهنی و کاهش استرس

بیوپسی معمولاً فرآیندی کوتاه و کم‌خطر است.
مطالعه درباره مراحل کار، صحبت با پزشک یا مشاور، و حتی تنفس عمیق می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.

استراحت ۲۴ ساعته: از انجام فعالیت‌های سنگین، رانندگی یا کار دقیق پرهیز کنید.
نظارت بر علائم: در صورت تنگی نفس، سرفه خونی، درد شدید قفسه سینه یا تب، سریعاً به پزشک اطلاع دهید.
مراقبت از پانسمان: محل بیوپسی را خشک و تمیز نگه دارید (در بیوپسی سوزنی).
پرهیز از ورزش و فشار جسمی: تا چند روز از بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش خودداری کنید.
مصرف منظم دارو (در صورت تجویز): طبق دستور پزشک.
رعایت رژیم غذایی سبک: مخصوصاً اگر تحت آرام‌بخشی یا بی‌هوشی بوده‌اید.
پیگیری نتایج: طبق زمان‌بندی برای بررسی جواب بیوپسی مراجعه کنید.

تشخیص دقیق بیماری‌هایی مانند فیبروز ریوی، گاهی نیازمند بیوپسی از بافت ریه است. انتخاب روش مناسب و انجام آن در یک مرکز تخصصی، نقش بسیار مهمی در کاهش عوارض و افزایش دقت تشخیص دارد. در مرکز رادیولوژی و سونوگرافی روشنا ، با بهره‌گیری از پزشکان مجرب، تجهیزات پیشرفته و محیطی ایمن، خدمات تخصصی بیوپسی با حداقل تهاجم و بیشترین دقت ارائه می‌شود.
اگر پزشک شما بیوپسی را توصیه کرده است، با خیال راحت می‌توانید برای انجام آن به مرکز روشنا مراجعه کنید. لذا اگر قصد دریافت مشاوره یا رزرو نوبت را دارید میتوانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02144203934 اقدام نمایید.


منابع
clevelandclinic.org
mayoclinic.org