چه زمانی گره در تیروئید باید نمونه‌برداری شود؟

وجود گره در تیروئید بسیار شایع است و در بیشتر موارد خوش‌خیم می‌باشد؛ اما در برخی شرایط برای رد یا تشخیص بدخیمی لازم است نمونه‌برداری با سوزن نازک (FNA) انجام شود. در ادامه به‌صورت دقیق و مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهم که چه زمانی گره یا ندول تیروئید نیاز به نمونه‌برداری دارد:

بر اساس اندازه گره تیروئید

اندازه گره یکی از مهم‌ترین معیارهاست اما به‌تنهایی کافی نیست.
گره‌های بزرگ‌تر از ۱ سانتی‌متر معمولاً در صورت داشتن ویژگی‌های مشکوک نیاز به نمونه‌برداری دارند.
گره‌های بزرگ‌تر از ۲ سانتی‌متر حتی اگر ظاهر مشکوک نداشته باشند اغلب کاندید FNA هستند.

ویژگی‌های مشکوک در سونوگرافی تیروئید

سونوگرافی مهم‌ترین ابزار تصمیم‌گیری برای FNA است. گره‌هایی که ویژگی‌های زیر را دارند بیشتر نیاز به نمونه‌برداری دارند:
حاشیه‌های نامنظم یا تار
هیپواکو (تیره‌تر از بافت اطراف)
وجود کلسیفیکاسیون‌های ریز
شکل «بلندتر از عرض» (Taller than wide)
افزایش جریان خون غیرطبیعی
هرچه تعداد این ویژگی‌ها بیشتر باشد نیاز به نمونه‌برداری قطعی‌تر می‌شود.

سابقه و عوامل خطر بیمار

حتی گره‌های کوچک در صورت وجود عوامل خطر می‌توانند نیاز به FNA داشته باشند:
سابقه پرتودرمانی ناحیه سر و گردن
سابقه خانوادگی سرطان تیروئید
رشد سریع گره
سن زیر ۲۰ سال یا بالای ۶۰ سال
جنسیت مرد (ریسک بالاتر)

علائم بالینی هشداردهنده

وجود برخی علائم باعث می‌شود نمونه‌برداری ضروری شود:
خشونت یا تغییر صدا
مشکل در بلع یا تنفس
درد گردن
بزرگی غدد لنفاوی گردن

نتایج غیرطبیعی آزمایش‌های تیروئید

در گره‌هایی همراه با TSH طبیعی یا بالا در صورت ظاهر مشکوک نمونه‌برداری توصیه می‌شود.
اگر TSH پایین باشد ابتدا اسکن هسته‌ای انجام می‌شود و گره‌های «داغ» معمولاً نیاز به FNA ندارند.
گره کوچک، بدون علامت و بدون ویژگی‌های مشکوک باشد
گره داغ در اسکن هسته‌ای باشد

اگر به دنبال مرکز نمونه‌برداری تیروئید در غرب تهران با بهترین تجهیزات هستید مرکز روشنا آماده خدمات رسانی به شما عزیزان می‌باشد.

تشخیص این عارضه معمولاً مرحله‌به‌مرحله و با ترکیب معاینه بالینی، تصویربرداری و در صورت نیاز نمونه‌برداری انجام می‌شود. مهم‌ترین روش‌های تشخیص عبارت‌اند از:

معاینه بالینی

پزشک با لمس گردن اندازه، قوام، میزان حرکت ندول و وجود درد را بررسی می‌کند. همچنین علائمی مانند گرفتگی صدا، بزرگ‌شدن غدد لنفاوی یا علائم پرکاری و کم‌کاری تیروئید ارزیابی می‌شود.

آزمایش‌های خون

آزمایش‌هایی مانند TSH ،T3 و T4 برای بررسی عملکرد تیروئید انجام می‌شوند. طبیعی بودن این آزمایش‌ها وجود ندول را رد نمی‌کند اما به تصمیم‌گیری‌های بعدی کمک می‌کند.

سونوگرافی تیروئید (مهم‌ترین روش تشخیص)

سونوگرافی دقیق‌ترین و اصلی‌ترین روش برای بررسی ندول تیروئید است. با این روش موارد زیر مشخص می‌شود:
اندازه و تعداد ندول‌ها
جامد یا کیستیک بودن
ویژگی‌های مشکوک مانند هیپواکو بودن، حاشیه نامنظم یا کلسیفیکاسیون
کمک به تعیین نیاز به نمونه‌برداری
اگر به دنبال یک سونوگرافی خوب در غرب تهران هستید می‌توانید به مرکز مجهز روشنا مراجعه کنید.

اسکن هسته‌ای تیروئید

در مواردی که TSH پایین باشد انجام می‌شود. این روش کمک می‌کند ندول‌ها به صورت:
داغ (پرکار)
سرد (کم‌کار)
طبقه‌بندی شوند. ندول‌های داغ معمولاً خوش‌خیم هستند.

نمونه‌برداری با سوزن نازک (FNA)

دقیق‌ترین روش تشخیص ماهیت ندول است. این روش اغلب با هدایت سونوگرافی انجام شده و برای تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن ندول کاربرد دارد.

در بسیاری از موارد مشاهده گره در تیروئید به معنی نیاز قطعی به نمونه‌برداری نیست و می‌توان بر اساس معیارهای علمی و بالینی از انجام آن صرف‌نظر کرد. تصمیم‌گیری در این زمینه معمولاً با هدف جلوگیری از اقدامات غیرضروری و کاهش اضطراب بیمار انجام می‌شود.

یکی از مهم‌ترین شرایطی که می‌توان از نمونه‌برداری گره تیروئید صرف‌نظر کرد زمانی است که ظاهر گره در سونوگرافی کاملاً خوش‌خیم باشد. گره‌های کیستیک ساده، گره‌های اسفنجی یا ندول‌هایی با حاشیه منظم و بدون کلسیفیکاسیون مشکوک معمولاً خطر بدخیمی بسیار پایینی دارند و فقط نیازمند پیگیری دوره‌ای هستند.

اندازه گره نیز نقش مهمی دارد. گره‌های کوچک‌تر از یک سانتی‌متر که هیچ‌گونه ویژگی مشکوک در سونوگرافی ندارند معمولاً نیازی به نمونه‌برداری ندارند؛ حتی در صورت وجود چند گره به‌صورت همزمان اگر همگی ظاهر خوش‌خیم داشته باشند پیگیری با سونوگرافی کفایت می‌کند.

در مواردی که TSH پایین است و گره در اسکن هسته‌ای به‌صورت «گره داغ» دیده می‌شود معمولاً می‌توان از نمونه‌برداری صرف‌نظر کرد زیرا این گره‌ها عملکرد هورمونی فعال دارند و احتمال بدخیمی در آن‌ها بسیار کم است.

همچنین اگر بیمار هیچ‌گونه علامت هشداردهنده‌ای مانند رشد سریع گره، تغییر صدا، مشکل بلع یا بزرگ شدن غدد لنفاوی گردن نداشته باشد احتمال نیاز به نمونه‌برداری کاهش می‌یابد.

در برخی شرایط خاص مانند اختلالات انعقادی، عفونت فعال در ناحیه گردن یا ریسک بالای خونریزی پزشک ممکن است به‌طور موقت از انجام نمونه‌برداری صرف‌نظر کرده و روش پیگیری را انتخاب کند.

در مجموع زمانی می‌توان از نمونه‌برداری گره تیروئید صرف‌نظر کرد که مجموعه‌ای از عوامل شامل ظاهر خوش‌خیم در سونوگرافی، اندازه کوچک گره، نبود علائم هشداردهنده و خطر پایین بدخیمی وجود داشته باشد. تصمیم نهایی همواره باید توسط پزشک و بر اساس شرایط هر بیمار اتخاذ شود.

ندول تیروئید یک توده یا برجستگی در بافت غده تیروئید است که می‌تواند خوش‌خیم یا در موارد نادر بدخیم باشد. ایجاد ندول معمولاً به عوامل متنوعی وابسته است از کمبود ید گرفته تا تغییرات ژنتیکی و التهاب‌های تیروئید. مهم‌ترین علل عبارت‌اند از:

کمبود ید

یکی از شایع‌ترین دلایل در بسیاری از کشورها.
کمبود ید باعث می‌شود تیروئید برای جبران، بزرگ شود و گره تشکیل دهد.
در مناطقی که نمک یددار مصرف می‌شود، شیوع کمتر است.

تیروئیدیت هاشیموتو (بیماری خودایمنی)

این بیماری بیشترین ارتباط را با تشکیل ندول دارد.
التهاب مزمن باعث ایجاد گره‌های کوچک و بزرگ می‌شود.
معمولاً با TSH بالا یا آنتی‌بادی‌های مثبت همراه است.

رشد بیش‌فعال بخشی از تیروئید (ندول‌های داغ)

گاهی بخشی از تیروئید به‌طور مستقل بیش‌فعال می‌شود و ندول ایجاد می‌کند.
معمولاً خوش‌خیم‌اند.
در اسکن هسته‌ای به‌عنوان nodules “hot” دیده می‌شوند.

کیست‌های تیروئید

تجمع مایع درون یک ناحیه از تیروئید می‌تواند ندول کیستیک ایجاد کند.
اغلب خوش‌خیم و بدون علامت هستند.
ممکن است به‌مرور بزرگ شوند.

تغییرات ژنتیکی و سابقه خانوادگی

وجود جهش‌های خاص یا سابقه خانوادگی ندول یا سرطان تیروئید احتمال ایجاد گره را افزایش می‌دهد.

قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی

به‌ویژه در کودکی یا نوجوانی.
پرتودرمانی ناحیه سر و گردن یکی از عوامل مهم تشکیل ندول است.
این افراد معمولاً نیاز به پیگیری دقیق‌تری دارند.

سن و جنس

ندول‌ها با افزایش سن شایع‌تر می‌شوند.
در زنان چند برابر مردان دیده می‌شوند.
اگر در مردان ایجاد شوند احتمال خطر کمی بیشتر است.

رشد غیرطبیعی سلول‌ها (نادول‌های نئوپلاستیک)

در مواردی که رشد سلولی کنترل‌نشده باشد ندول ایجاد می‌شود که می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد.

اختلالات هورمونی

گاهی عدم تعادل هورمونی (مانند TSH بالا) به رشد غیرطبیعی بافت تیروئید منجر می‌شود.

عوامل محیطی

رژیم غذایی نامناسب
استرس طولانی‌مدت
تماس با مواد شیمیایی خاص
مصرف برخی داروها
گرچه نقش دقیق آن‌ها هنوز کاملاً مشخص نیست اما در برخی مطالعات مطرح شده‌اند.

بیوپسی ندول تیروئید معمولاً یک اقدام کم‌تهاجمی و ایمن است اما مراقبت‌های بعد از آن نقش مهمی در پیشگیری از عوارض دارد. آگاهی از اقدامات لازم پس از بیوپسی به بهبود سریع‌تر و کاهش نگرانی بیمار کمک می‌کند. این اقدامات عبارتند از:

مراقبت از محل بیوپسی:
محل نمونه‌برداری را تا ۲۴ ساعت خشک نگه دارید و از شستشو، ماساژ یا فشار دادن آن خودداری کنید. پانسمان معمولاً پس از یک شبانه‌روز قابل برداشتن است.

کنترل درد، تورم و کبودی:
درد خفیف، تورم و کبودی موضعی طبیعی است. استفاده از کمپرس سرد به مدت ۱۰–۱۵ دقیقه در ۲۴ ساعت اول می‌تواند علائم را کاهش دهد.

جلوگیری از خونریزی:
از فعالیت‌های سنگین، ورزش و بلند کردن اجسام سنگین تا ۲۴ ساعت اجتناب کنید. در صورت مشاهده خونریزی خفیف، فشار ملایم با گاز استریل کفایت می‌کند.

توجه به علائم هشداردهنده:
در صورت بروز تورم شدید گردن، درد افزاینده، تب، تغییر صدا، یا تنگی نفس فوراً به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

فعالیت‌های روزمره:
اغلب بیماران می‌توانند از روز بعد به فعالیت‌های معمول خود بازگردند به شرطی که علائم غیرطبیعی وجود نداشته باشد.

داروها و تغذیه:
رژیم غذایی خاصی لازم نیست. مصرف داروهای رقیق‌کننده خون باید مطابق دستور پزشک ادامه یا تنظیم شود.

دریافت پاسخ و پیگیری پزشکی:
نتیجه پاتولوژی معمولاً طی ۷ تا ۱۴ روز آماده می‌شود و تصمیم‌گیری درمانی یا پیگیری‌های بعدی بر اساس آن انجام خواهد شد.

تعیین زمان مناسب برای نمونه‌برداری از گره در تیروئید یک فرآیند چندوجهی است که بر پایه معیارهای تصویربرداری اندازه دقیق گره و ارزیابی کامل عوامل خطر بالینی بیمار استوار است. هدف نهایی متعادل کردن دو اصل مهم است: تشخیص به موقع موارد بدخیم بالقوه و جلوگیری از اقدامات تهاجمی غیرضروری برای گره‌های خوش‌خیم. همکاری بین متخصص غدد، رادیولوژیست و پاتولوژیست کلید موفقیت در این مسیر است.

در مرکز تصویربرداری روشنا ما درک می‌کنیم که کشف یک گره تیروئید می‌تواند برای بیماران نگران‌کننده باشد. هدف ما ارائه ارزیابی‌های تصویربرداری با بالاترین دقت و وضوح برای کمک به پزشک شما در تصمیم‌گیری بالینی است. با استفاده از دستگاه‌های سونوگرافی پیشرفته و توسط رادیولوژیست‌های متبحر ویژگی‌های گره تیروئید شما به دقت بررسی و بر اساس استانداردهای روز دنیا گزارش می‌شود. لذا برای تعیین وقت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02144203934 اقدام نمایید.


منابع
saintjohnscancer.org
mayoclinic.org