درد مزمن شکم نشانه چه بیماری‌هایی است؟

درد مزمن شکم به چه بیماری‌هایی مرتبط است؟ آنچه باید بدانید
تیم تولید محتوای ایران نوبت
1404/09/05

بیماری‌های مرتبط با درد مزمن شکم

بیماری‌های مرتبط با درد مزمن شکم
درد شکمی یکی از رایج‌ترین دلایلی است که افراد به مطب پزشکان و مراکز تصویربرداری مراجعه می‌کنند. وقتی این درد بیش از سه ماه ادامه پیدا کند یا به‌طور مکرر بازگردد در دسته «درد مزمن شکم» قرار می‌گیرد. شناخت دقیق علت این نوع درد اهمیت زیادی دارد چون برخی از بیماری‌ها نیازمند تشخیص و درمان سریع هستند. در ادامه ععل این عارضه را بررسی می‌کنیم:

اختلالات عملکرد روده (مانند سندرم روده تحریک‌پذیر)

در این حالت روده بدون وجود التهاب یا زخم واقعی دچار حساسیت و اسپاسم می‌شود. فرد ممکن است ماه‌ها درد مبهم یا کرامپی داشته باشد که با استرس، برخی غذاها یا تغییر در عادات گوارشی شدیدتر می‌شود. نفخ، اسهال یا یبوست نیز شایع است.

زخم معده و التهاب مزمن معده

وجود زخم‌های کوچک یا التهاب طولانی‌مدت معده (گاستریت) می‌تواند باعث درد سوزشی یا سنگینی در قسمت فوقانی شکم شود. این درد اغلب بعد غذا شدت می‌گیرد و گاهی با تهوع همراه است. هلیکوباکتر پیلوری و مصرف داروهای ضدالتهاب از علل رایج هستند.

سنگ و التهاب کیسه صفرا

وقتی صفرا دچار سنگ یا التهاب شود درد مزمن و آزاردهنده در سمت راست شکم یا زیر دنده‌ها ایجاد می‌شود. این درد معمولاً پس از خوردن غذاهای چرب تشدید می‌شود. سونوگرافی شکم به‌سرعت سنگ‌های صفرا را مشخص می‌کند.

بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب یا توده‌های کبدی

کبد چرب معمولاً بدون علامت است اما در مراحل پیشرفته می‌تواند موجب درد مبهم در ناحیه راست شکم شود. توده‌ها یا کیست‌های کبدی نیز ممکن است همین درد را ایجاد کنند و در تصویربرداری قابل مشاهده هستند.

مشکلات کلیوی (سنگ، عفونت یا کیست)

برخی دردهای شکمی منشأ کلیوی دارند و فرد آن را در پهلو یا شکم حس می‌کند. سنگ کلیه می‌تواند دردهای دوره‌ای و عمیق ایجاد کند درحالی‌که عفونت کلیه معمولاً با تب و سوزش ادرار همراه است.

بیماری‌های زنان در خانم‌ها

کیست تخمدان، اندومتریوز، فیبروم رحم و عفونت لگنی از علل مهم درد مزمن شکم در زنان هستند. این درد ممکن است چرخه‌ای یا دائمی باشد و به کمر تیر بکشد. سونوگرافی بهترین روش برای تشخیص اولیه است.

التهاب یا اختلالات روده بزرگ

کولیت زخمی، بیماری کرون، پولیپ‌ها یا حتی چسبندگی روده بعد از جراحی می‌توانند باعث درد مزمن شوند. ممکن است بیمار اسهال، خون در مدفوع یا کاهش وزن نیز تجربه کند.

پانکراتیت مزمن و مشکلات لوزالمعده

این بیماری‌ها موجب درد عمیق و گاهی منتشرشونده به پشت می‌شوند. مصرف الکل و سنگ صفرا از علل رایج هستند.

توده‌ها و سرطان‌های شکم و لگن

در موارد نادر درد طولانی می‌تواند نشانه وجود توده باشد. تشخیص زودهنگام با سونوگرافی و CT اهمیت زیادی دارد.

روش‌های تشخیص دردهای شکمی

روش‌های تشخیص دردهای شکمی
برای تشخیص این عارضه پزشک معمولاً از ترکیبی از معاینه، آزمایش و روش‌های تصویربرداری استفاده می‌کند تا بتواند منشأ دقیق درد را مشخص کند. در ادامه این روش‌ها را بررسی می‌کنیم:

گرفتن شرح‌حال دقیق و معاینه فیزیکی

اولین مرحله بررسی نوع درد، محل دقیق، مدت‌زمان و علائم همراه مانند تهوع، کاهش وزن یا تغییرات گوارشی است. پزشک با معاینه شکم می‌تواند تشخیص اولیه درباره التهاب، حساسیت موضعی یا بزرگ شدن اندام‌ها بدهد.

آزمایش خون و ادرار

آزمایش خون برای بررسی عفونت، التهاب، عملکرد کبد، پانکراس و کلیه انجام می‌شود. برخی اختلالات مانند کم‌خونی، بالا بودن آنزیم‌های کبدی یا اختلال در املاح بدن می‌تواند به علت درد شکمی اشاره کند. آزمایش ادرار نیز در تشخیص مشکلات کلیوی یا عفونت‌ها کاربرد دارد.

سونوگرافی شکم و لگن

این روش اولین انتخاب برای ارزیابی درد مزمن است زیرا بدون درد، سریع و دقیق است. سونوگرافی می‌تواند سنگ صفرا، کیست تخمدان، مشکلات کبدی، توده‌ها، مایع آزاد یا تغییرات ساختاری اعضای شکم را نشان دهد. در خانم‌ها سونوگرافی ترانس‌واژینال نیز برای بررسی دقیق‌تر کاربرد دارد. اگر به دنبال یک سونوگرافی خوب در غرب تهران هستید می‌توانید به مرکز تصویربرداری مجهز روشنا مراجعه کنید.

سی‌تی‌اسکن شکم و لگن

وقتی سونوگرافی علت مشخصی نشان ندهد یا پزشک به بیماری‌های جدی‌تر مانند التهاب روده، انسداد، توده‌ها، پانکراتیت یا سنگ‌های ریز کلیه مشکوک باشد CT Scan بهترین گزینه است. این روش جزئیات دقیقی از بافت‌ها ارائه می‌دهد.

MRI شکم

کمتر از CT درخواست می‌شود اما برای بررسی توده‌ها، مشکلات کبدی و پانکراس یا ارزیابی دقیق‌تر لگن بسیار کاربردی است به‌ویژه برای زنان مبتلا به اندومتریوز.

آندوسکوپی و کولونوسکوپی

اگر درد با علائم گوارشی مداوم همراه باشد پزشک این روش‌ها را برای مشاهده مستقیم معده، روده کوچک یا روده بزرگ توصیه می‌کند. این آزمایش‌ها برای تشخیص زخم، التهاب، پولیپ یا خونریزی پنهان بسیار مهم‌اند.

نمونه‌برداری (بیوپسی)

در صورتی‌که در تصویربرداری توده یا ناحیه مشکوکی دیده شود نمونه‌برداری تحت هدایت سونوگرافی یا CT انجام می‌شود تا تشخیص نهایی مشخص گردد.

علائم هشدار و زمان مراجعه به پزشک

علائم هشدار و زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که این درد با برخی نشانه‌ها همراه شود می‌تواند هشداردهنده باشد و نیاز به مراجعه سریع‌تر به پزشک داشته باشد. مهم‌ترین علائم هشدار شامل موارد زیر هستند:
درد شدید و ناگهانی: اگر درد شکم که قبلاً خفیف بوده ناگهان شدید شود یا به‌صورت تیرکشنده ادامه پیدا کند می‌تواند نشانه انسداد روده، خون‌ریزی داخلی یا مشکلات حاد کیسه صفرا باشد.
کاهش وزن غیرعمدی: کم شدن وزن بدون رژیم یا تغییر در سبک زندگی معمولاً نشانه اختلالات جدی‌تر مانند التهاب مزمن، سوءجذب یا توده‌های گوارشی است و نیاز به ارزیابی دقیق دارد.
تب مداوم یا تب همراه با درد شکمی: وجود تب‌های طولانی‌مدت یا تب همراه با درد شکم می‌تواند بیانگر عفونت‌های لگنی، کلیوی یا گوارشی باشد. این حالت نباید نادیده گرفته شود.
استفراغ خونی یا استفراغ‌های مکرر: استفراغی که همراه خون باشد یا چند روز پشت‌سرهم تکرار شود از دلایل مراجعه فوری است و می‌تواند نشانه زخم معده فعال، انسداد یا مشکلات جدی معده باشد.
وجود خون در مدفوع یا سیاه شدن مدفوع: مدفوع خونی یا قیری شکل معمولاً نشان‌دهنده خونریزی گوارشی است و باید سریع بررسی شود حتی اگر درد شکم خفیف باشد.
دردی که فرد را از خواب بیدار می‌کند: اگر درد شکم در نیمه‌شب یا ساعات استراحت باعث بیدار شدن فرد شود احتمال وجود بیماری‌های التهابی، سنگ یا مشکلات جدی‌تر افزایش می‌یابد.
نفخ شدید همراه با عدم دفع گاز یا مدفوع: این علامت می‌تواند نشانه انسداد روده باشد و نیاز به بررسی اورژانسی دارد.
وجود توده لمس‌شونده در شکم: هر توده‌ای که هنگام لمس حس شود باید با سونوگرافی یا CT بررسی شود.

اقدامات بعد از تشخیص

اقدامات بعد از تشخیص
پس از مشخص شدن علت درد مزمن شکم روند درمان به‌صورت مرحله‌به‌مرحله و بر اساس شدت بیماری تنظیم می‌شود. نخستین اقدام معمولاً شروع درمان دارویی هدفمند است. برای مشکلاتی مانند التهاب روده، زخم معده، عفونت یا اسپاسم‌های گوارشی پزشک داروهایی از جمله آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدالتهاب، آنتی‌اسید یا داروهای تنظیم‌کننده حرکات روده تجویز می‌کند. مصرف دقیق و منظم این داروها بسیار مهم است زیرا هرگونه بی‌نظمی می‌تواند باعث عود درد و طولانی شدن دوره بهبود شود.
در قدم بعد اصلاح سبک زندگی و تغذیه نقش مهمی دارد. بسیاری از بیماران با کاهش مصرف غذاهای چرب و سنگین، پرهیز از الکل و نوشابه‌ها، و افزایش مصرف فیبر، سبزیجات و وعده‌های کوچک‌تر بهبود محسوسی را تجربه می‌کنند. همچنین مدیریت استرس، خواب کافی و فعالیت بدنی ملایم می‌تواند شدت درد را کاهش دهد و روند درمان را سرعت ببخشد.
گاهی برای ارزیابی دقیق‌تر وضعیت بیمار پزشک تصویربرداری تکمیلی مانند سونوگرافی مجدد، CT Scan دوره‌ای یا MRI را توصیه می‌کند. اگر در این بررسی‌ها توده، کیست یا ناحیه مشکوکی دیده شود نمونه‌برداری تحت هدایت سونوگرافی یا CT انجام می‌شود تا علت دقیق مشخص گردد. در برخی شرایط خاص از روش‌های درمانی پیشرفته مانند مارکرگذاری سینه، تخلیه کیست یا درمان با Radiofrequency استفاده می‌شود که می‌تواند دردهای مزمن و مقاوم را کنترل کند.
در نهایت بسته به علت درد بیمار ممکن است برای ادامه درمان به متخصص گوارش، زنان، کلیه یا جراح عمومی ارجاع شود تا روند درمانی دقیق‌تر و کامل‌تری دنبال شود.
اقدامات بعد از تشخیص

کلام آخر

درد مزمن شکم معمولاً نتیجه مجموعه‌ای از بیماری‌ها مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، زخم معده، کبد چرب، سنگ کیسه صفرا، مشکلات کلیوی، بیماری‌های زنان مانند کیست تخمدان و اندومتریوز، التهاب روده و در موارد نادر توده‌ها یا سرطان‌هاست. تشخیص درست بر پایه معاینه، آزمایش‌ها و تصویربرداری‌هایی مثل سونوگرافی و CT Scan انجام می‌شود. توجه به علائم هشدار و مراجعه به‌موقع اهمیت زیادی دارد. پیگیری منظم کمک می‌کند درد بهتر کنترل شود و از پیشرفت بیماری جلوگیری گردد.
روشنا بهترین مرکز تصویربرداری غرب تهران با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته تصویربرداری مسیر تشخیص را سریع‌تر و مطمئن‌تر کرده است. تیم متخصص روشنا تلاش می‌کند نتیجه هر تصویربرداری با بالاترین دقت و در کوتاه‌ترین زمان ارائه شود تا بیمار و پزشک بتوانند بهترین تصمیم درمانی را اتخاذ کنند. برای ارزیابی دقیق دردهای شکمی روشنا یک انتخاب مطمئن است. اگر قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02144203934 اقدام نمایید.


منابع
clevelandclinic.org
mayoclinic.org

خیر معمولاً نیاز به تصویربرداری دارد تا علت دقیق مشخص شود.

دردهایی که همراه با توده یا یافته مشکوک در تصویر باشند.

نه، سنگ‌های کوچک ممکن است درد خفیف بدهند.

لیست نظرات

مریم رستمی

خیلی مفید بود کلی سوال تو ذهنم بود که جوابش رو گرفتم

نادر فلاح

من مدت ها درد شکم داشتم حالا فهمیدم چی میتونه باعثش باشه

یاسین آقاجانی

به نظرم یکی از کامل ترین مطالبی بود که درباره درد شکم خوندم


تماس با ما

تایم کاری :

شنبه تا چهارشنبه ساعت 08:00 تا 20:00

آدرس :

تهران، فلکه دوم صادقیه، خیابان ستارخان، بلوار شهدای صادقیه، کوچه پرویز، پلاک 15

واتساپ :

لینک واتساپ
مرکز تصویربرداری روشنا - بهترین مرکز تصویربرداری در غرب تهران و صادقیه