آمادگی‌های ضروری پیش از انجام سی تی اسکن شکم

سی تی اسکن شکم یک روش تصویربرداری پیشرفته با استفاده از اشعه ایکس است که تصاویر مقطعی و دقیق از اندام‌های داخلی شکم، از جمله کبد، کلیه‌ها، طحال، پانکراس، معده و روده‌ها تهیه می‌کند. این روش به پزشکان کمک می‌کند وجود توده‌ها، التهاب، خونریزی داخلی یا سایر اختلالات شکمی را با دقت بیشتری بررسی و تشخیص دهند. برای آمادگی قبل از سی تی اسکن شکم چند نکته مهم وجود دارد که رعایت آن ها به دقت نتیجه و کاهش احتمال بروز مشکل کمک می‌کند:

رعایت ناشتایی

معمولاً لازم است بیمار ۴ تا ۶ ساعت پیش از انجام سی تی اسکن شکم ناشتا باشد.
مصرف غذاهای سنگین و پرچرب پیش از اسکن می‌تواند کیفیت تصاویر را کاهش دهد.
نوشیدن آب ساده در اغلب موارد بلامانع است مگر آنکه پزشک توصیه‌ای متفاوت داشته باشد.

مصرف داروها

داروهای حیاتی مانند داروهای فشار خون یا قلب معمولاً باید طبق روال همیشگی مصرف شوند.
داروهای خاص نظیر متفورمین (مورد استفاده بیماران دیابتی) ممکن است نیاز به قطع موقت پیش از تزریق ماده حاجب داشته باشند. این موضوع باید حتماً با پزشک هماهنگ شود.
توصیه می‌شود فهرست کامل داروهای مصرفی پیش از اسکن در اختیار پزشک یا کارشناس رادیولوژی قرار گیرد.

بررسی حساسیت‌ها

در صورت وجود حساسیت دارویی یا حساسیت به مواد حاجب یددار بیمار باید پیشاپیش اطلاع دهد.
در برخی موارد برای پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک، مصرف داروهای ضدحساسیت یا کورتون پیش از اسکن تجویز می‌شود.
حتی واکنش‌های خفیف مانند خارش یا قرمزی نیز باید به اطلاع تیم پزشکی برسد.

بررسی عملکرد کلیه

دفع ماده حاجب از طریق کلیه صورت می‌گیرد بنابراین عملکرد کلیوی اهمیت زیادی دارد.
در بیماران مبتلا به دیابت، فشار خون بالا یا سالمندان انجام آزمایش خون (کراتینین و اوره) پیش از اسکن ضروری است.

شرایط ویژه

بارداری: استفاده از اشعه ایکس ممکن است برای جنین مضر باشد؛ بنابراین خانم‌های باردار باید حتماً پزشک را مطلع سازند. در بسیاری موارد روش‌های جایگزین مانند سونوگرافی یا MRI توصیه می‌شود.
شیردهی: در صورت تزریق ماده حاجب ممکن است پزشک توصیه کند تغذیه نوزاد با شیر مادر به مدت ۲۴ ساعت متوقف شود.
بیماری‌های زمینه‌ای: مبتلایان به آسم، مشکلات قلبی یا اختلالات تیروئید باید شرایط خود را به اطلاع پزشک برسانند.

مدارک و وسایل مورد نیاز

همراه داشتن نسخه پزشک، مدارک پزشکی و نتایج آزمایش‌های مرتبط الزامی است.
بهتر است بیمار لباس راحت و بدون قطعات فلزی بپوشد.
اشیای فلزی از جمله زیورآلات، ساعت و کمربند باید پیش از ورود به اتاق اسکن کنار گذاشته شوند.

آمادگی ذهنی

سی تی اسکن شکم بدون درد بوده و معمولاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد.
در صورت تزریق ماده حاجب، احساس گرما یا مزه فلزی در دهان ممکن است ایجاد شود که گذرا و بی‌خطر است.
اطلاع از روند انجام اسکن می‌تواند اضطراب بیمار را کاهش دهد.
اگر به دنبال یک مرکز سی تی اسکن خوب در غرب تهران هستید می‌توانید به مرکز تصویربرداری روشنا مراجعه کنید.

افزایش دقت تشخیص:
رعایت دستورالعمل‌های پیش از اسکن (مانند ناشتا بودن یا پرهیز از برخی داروها) موجب می‌شود تصاویر با کیفیت بالاتری ثبت شوند. این مسئله به پزشک کمک می‌کند جزئیات اندام‌های داخلی شکم مانند کبد، کلیه‌ها، پانکراس و روده‌ها را دقیق‌تر بررسی کند.
کاهش خطاهای احتمالی:
اگر آمادگی‌های لازم رعایت نشود نتایج می‌توانند دچار اختلال شوند؛ برای مثال وجود مواد غذایی یا نوشیدنی در دستگاه گوارش ممکن است باعث ایجاد سایه یا خطا در تصاویر شود و تشخیص بیماری دشوار گردد.
پیشگیری از عوارض جانبی:
استفاده از ماده حاجب در برخی بیماران می‌تواند خطرساز باشد. انجام آزمایش‌های لازم و اطلاع‌رسانی به پزشک پیش از اسکن از بروز عوارض احتمالی جلوگیری می‌کند.
ایمنی در شرایط خاص:
در مواردی مانند بارداری، شیردهی یا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای آمادگی پیش از اسکن بسیار مهم است تا هم ایمنی بیمار حفظ شود و هم روش مناسب جایگزین یا اقدامات پیشگیرانه در نظر گرفته شود.
آرامش و کاهش اضطراب بیمار:
وقتی بیمار بداند چه آمادگی‌هایی لازم است و روند اسکن چگونه انجام می‌شود نگرانی و استرس او کاهش می‌یابد و همکاری بهتری در طول تصویربرداری خواهد داشت.

مراقبت‌های بعد از این روش تصویربرداری به‌ویژه زمانی که ماده حاجب تزریق شده باشد اهمیت زیادی دارد. موارد اصلی عبارت‌اند از:

مصرف مایعات فراوان

نوشیدن آب به مقدار کافی (معمولاً ۶ تا ۸ لیوان طی ۲۴ ساعت بعد از اسکن) توصیه می‌شود تا ماده حاجب سریع‌تر از بدن دفع شود.
این موضوع به‌خصوص برای بیماران دارای مشکلات کلیوی اهمیت بیشتری دارد.

پیگیری عوارض احتمالی

گاهی پس از تزریق ماده حاجب علائمی مانند خارش، کهیر، تهوع یا سرگیجه رخ می‌دهد.
در صورت بروز علائمی شدیدتر مانند تنگی نفس، ورم صورت یا واکنش‌های آلرژیک جدی مراجعه فوری به پزشک یا اورژانس ضروری است.

توجه به وضعیت کلیوی

بیمارانی که سابقه مشکلات کلیوی دارند باید مصرف مایعات را جدی بگیرند و در صورت بروز کاهش حجم ادرار یا درد پهلو سریعاً پزشک را مطلع کنند.

بازگشت به فعالیت‌های روزمره

در اغلب موارد بیمار می‌تواند بلافاصله پس از اسکن فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرد.
تنها در صورت احساس ضعف یا سرگیجه بهتر است چند ساعت استراحت در نظر گرفته شود.

نکات ویژه برای مادران شیرده

اگر ماده حاجب تزریق شده باشد ممکن است توصیه شود شیردهی برای ۲۴ ساعت متوقف گردد و شیر دوشیده شده در این مدت کنار گذاشته شود.

پیگیری نتایج

معمولاً نتایج اسکن ظرف مدت کوتاهی آماده می‌شود. بهتر است بیمار بر اساس نظر پزشک برای بررسی نتایج و دریافت برنامه درمانی مراجعه کند.

به طور کلی رعایت ناشتایی، اطلاع‌رسانی درباره مصرف داروها و حساسیت‌ها، بررسی عملکرد کلیه و توجه به شرایط ویژه مانند بارداری یا شیردهی همگی از الزامات اساسی به شمار می‌روند. علاوه بر این آگاهی از موارد منع استفاده و توجه به مراقبت‌های پس از اسکن مانند نوشیدن مایعات کافی به پیشگیری از عوارض احتمالی کمک می‌کند. بنابراین پایبندی به این نکات موجب می‌شود بیمار با آرامش بیشتری این فرایند را طی کند و پزشک بتواند تشخیص دقیق‌تری ارائه دهد.
در تصویربرداری روشنا ما باور داریم که دقت و کیفیت نتیجه تنها با تجهیزات پیشرفته به دست نمی‌آید بلکه نیازمند توجه ویژه به آمادگی و آرامش بیمار نیز هست. رعایت نکات پیش از سی تی اسکن شکم به شما کمک می‌کند این فرآیند بدون نگرانی و با بالاترین دقت انجام شود. تیم متخصصان ما در تمامی مراحل همراه شما خواهد بود تا علاوه بر دریافت بهترین تصاویر تشخیصی تجربه‌ای ایمن و مطمئن داشته باشید. لذا اگر قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02144203934 اقدام نمایید.


منابع
radiologyinfo.org
medlineplus.gov